“Islam i Evropa – ideja “kršćanske Evrope” i mjesto islama”

“Islam i Evropa – ideja “kršćanske Evrope” i mjesto islama”

U Bošnjačkom institutu – Fondaciji Adila Zulfikarpašića je u petak, 15. juna 2012. godine održan 13. Forum Bošnjačkog instituta čija je tema glasila Islam i Evropa – ideja „kršćanske Evrope“ i mjesto islama.

Učesnici Foruma su bili prof. dr. Stefan Schreiner, prof. dr. Enes Karić i dr. Hilmo Neimarlija.

Pozdravnu i uvodnu riječ posjetiteljima uputio je dr. Hilmo Neimarlija, predstavljajući gosta Foruma prof. dr. Schreinera kao jednog od najznačajnijih stručnjaka na polju judaistike i islamistike u Evropi. Prof. dr. Stefan Schreiner studirao je Protestantsku teologiju, Arapske i islamske studije i Jevrejske studije na Martin Luther Univerzitetu (Halle Wittenberg), a radi kao profesor Komaparativne nauke o religiji i Judaistike na Eberhard Karls Univerzitetu u Tübingenu.  On je suosnivač je i član upravnog odbora Züricher Lehrhaus : Judaizam, kršćanstvo, islam za interreligijske i interkulturalne studije (Züricher Lehrhaus: Judentum, Christentum, Islam), koordinator je Evropskog Abrahamskog Foruma za promociju interkulturalnog i interreligijskog dijaloga širom Mediterana (Europäischer Abrahamischer Forum EAF) također smještenog u Zürichu. Pored mnogobrojnih predavanja širom svijeta i značajnog publicističkog rada, on je i glavni i odgovorni urednik je časopisa JUDAICA – Prilozi razumijevanju Judaizma (JUDAICA -Beiträge zum Verstehen des Judentums).

Uvodeći publiku u temu, dr. Hilmo Neimarlija je naglasio da je islam geografska i povijesna realnost Evrope i da Evropa nikada nije bila bez muslimana. Također je istakao da je evropska slika islama nevjerodostojna i neautentična, te da je uspostavljena na nizu predrasuda, posebno nakon 11. septembra. Osim toga je ukazao na nemogućnost generalizacije muslimana u Evropi, jer postoje starosjedioci, useljenici i oni koji su primili islam, tako da muslimani u Evropi nisu jedinstveni, jer ni Evropa nije jedinstvena.

Predstavljajući gosta Foruma, istakao je da je prof. dr. Schreiner jedan od zagovarača ukidanja svega onoga što dijeli ljude u svijetu i da je prijatelja bosanskih nastojanja oko harmoniziranja razlika.

Prof. dr. Schreiner je svoje iscrpno i veoma stručno predavanje koncipirao kroz pet cjelina: ideja kršćankse Evrope, susreti sa islamom, kreiranje slike islama kao neprijatelja, islamski uticaj u Evropi i pitanje Evrope i islama u savremenom svijetu. Pružio je opširnu sliku o historiji islama u Evropi, o razlikama između islamizacije i arabizacije, dajući brojne primjere. Posebno je istakao da je trijumf islama u Evropi od puritanske kršćanske Evrope shvaćen kao kazna za grešne kršćane, a ideja kršćanske Evrope shvaćena je kao pobjeda kršćanstva nad islamom. Susreti islama i Evrope proizveli su kod kršćana saznanje da je islamska kultura mnogo viša i naprednija od njihove, tako da su započeli prevođenje islamske kulture što je obilježeno prvim prijevodom Kur'ana na latinski jezik, a potom su uslijedili prijevodi knjiga iz medicine i drugih nauka kao i djela grčkih i rimskih mislilaca. Prof. dr. Schreiner je podvukao činjenicu da bi evropska kultura zasigurno krenula drugim tokovima da nije bilo plodonosnog susreta sa islamom, navodeći primjer renesanse koja bi u obliku kakav mi danas poznajemo bio nezamisliv, zaključujući da je moderna Evropa nezamisliva sa ovim stupnjem napretka bez kulturalnog transfera koji se dogodio pri susretu Evrope sa islamom i islamskim svijetom. U završnom dijelu svog izlaganja istakao je da je Evropa nastala na konfrontaciji i kolaboraciji sa islamom i da se Evropa mora gledati kao rezultat raznih uticaja, a jedan od najvažnijih su tri monoteističke religije.

Nakon izlaganja prof. dr. Schreinera uz prezentaciju najvažnijih geografskih kretanja i historije islama i islamizacije i arabizacije, riječ je preuzeo prof. dr. Enes Karić govoreći o pomoći prof. dr. Schreinera radu Fakulteta islamskih nauka u Sarajevu. Prof. dr. Enes Karić je postavio dva pitanja gostu izlagaču. Prvo pitanje se odnosilo na projekat osnivanja Fakulteta islamskih nauka u Njemačkoj, a drugo o odnosu protestantske i katoličke Njemačke. Prof. dr. Schreiner je odgovarajući na pitanje, govorio o potrebi Fakulteta islamskih nauka u Njemačkoj iz više razgloga od kojih je najznačajniji taj što su muslimani već decenijama prisutni u Evropi i samim tim imaju pravo na tu vrstu obrazovanja i stavaranja kadra, a osim toga zanimanje za islam i međureligijski dijalog sve više raste u Evropi.

Dr. Hilmo Neimarlija postavio još dva pitanja prof. dr. Schreineru o porijeklu imama u Njemačkoj, da li su uglavnom Bošnjaci i o ulozi katoličke crkve u promociji islama, navodeći primjer kada su u nedostatku imama, katolički svećenici dijelili Kur'ane i ”Preporod” muslimanima u Njemačkoj. Prof. dr. Schreiner je u konciznim odgovorima uputio na dva osnovna prijekla imama, bošnjačko i tursko, te da mlađe generacije drugačije i otvorenije razumijevaju međureligijski dijalog i uopće islam danas u Evropi.

Na samom kraju je dr. Hilmo Neimarlija citirajuci Mariju Todorovnu, uputio prof. dr. Schreineru njeno pitanje koje ona postavlja u studiji ”Imaginarni Balkan”: Kada će se početi normalno govoriti o kršćansko-judejsko-islamskim korijenima Evrope? Prof. dr. Schreiner je najprije kazao kako on nije prorok, ali da se njegova zalaganja, kao i nastojanja brojnih sličnomišljenika, kreću upravo u tom pravcu i uz zahvalu publici završio 13. Forum Bošnjačkog instituta.